Türkiye'ye kötü haber: Rusya vanaları kapatıyor

Bu karar, en çok Türkiye'yi etkileyecek. 2023'te Rusya'nın en büyük petrol ithalatçılarından biri olan Türkiye, bu ülkeden ithalatını bir yılda %200 artırarak 2 milyar doların üzerinde tasarruf sağlamıştı. Rusya'nın ihracatı durdurması, Türkiye'nin petrol arzını ve fiyatlarını etkileyecek.

Ekonomim'de yer alan habere göre Rusya, tüketicilerin ve çiftçilerin artan talebi karşısında fiyatları sabit tutmak ve dünyanın en büyük ikinci petrol ihracatçısı olan ülkedeki rafinerilerin bakımına olanak sağlamak gibi gerekçelerle 1 Mart'tan itibaren petrol ürünleri ihracatına altı ay süreyle yasak getirdi.

21 ŞUBAT'TA ONAYLANDI

İlk olarak Rus medya kuruluşu RBC tarafından bildirilen yasak, Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Rusya'nın geniş enerji sektöründen sorumlu danışmanı Başbakan Yardımcısı Alexander Novak'ın bir sözcüsü tarafından doğrulandı. RBC, kimliği açıklanmayan bir kaynağa dayanarak, Başbakan Mikhail Mishustin'in, Novak'ın 21 Şubat’ta teklif ettiği yasağı onayladığını söyledi.

RBC'nin aktardığına göre Novak teklifinde, “Petrol ürünlerine yönelik aşırı talebi dengelemek için, iç piyasada fiyatların istikrara kavuşmasına yardımcı olacak tedbirlerin alınması gerekiyordu” diyordu.

RUSYA'NIN EN BÜYÜK DÖVİZ KAYNAĞI

Petrol, petrol ürünleri ve gaz ihracatı Rusya'nın açık ara en büyük ihracatı. Bu kalemler 1,9 trilyon dolar büyüklüğündeki ülke ekonomisi için önemli bir döviz kaynağı ve Moskova'nın küresel enerji politikalarının en üst masasında yer almasını sağlıyor.

Kremlin, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyelerinin yanı sıra, kilit müttefiklerini de içeren OPEC+ grubunun bir parçası olarak fiyatları yüksek tutmak için dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan ile birlikte çalışıyor.

Rusya, OPEC+'nın fiyatları destekleme çabalarının bir parçası olarak ilk çeyrekte petrol ve yakıt ihracatını gönüllü olarak günlük 500 bin varil azalttı.

RUSYA'NIN KARARI EN ÇOK TÜRKİYE'Yİ ETKİLEYECEK

Rusya'nın bu kararı en çok Türkiye'yi etkileyecek. Reuters'ın LSEG verilerine ve şirketlerin tahminlerine dayanarak yaptığı hesaplamaya göre Türkiye ve Türk şirketleri indirimli Rus petrolü ve rafine ürün ithalatını artırarak, 2023 enerji faturalarında yaklaşık 2 milyar dolar tasarruf sağladı. Ankara, Batı'nın yaptırımlarına rağmen komşusundan daha fazla alım yapmak için girişimlerini de artırmıştı.

TÜM ZAMANLARIN EN YÜKSEK SEVİYESİ

LSEG verilerine göre, Rusya'nın Türkiye'ye ham petrol sevkiyatı Kasım 2023'te tüm zamanların en yüksek seviyesi olan günlük 400 bin varile (bpd) yükseldi ve Rusya'nın toplam deniz yoluyla petrol ihracatının yaklaşık yüzde 14'ünü oluşturdu.

Ticaret Bakanlığı kaynakları, özel Rus petrol üreticisi Lukoil'in Azeri şirketi SOCAR ile Socar'ın Türk STAR rafinerisinde günde 200 bin varile kadar petrol rafine etmek için bir anlaşma imzalamasının ardından Türkiye'ye tedarikin önümüzdeki aylarda daha da artmasının beklendiğini ifade etmişti. Artan ham petrol arzına ek olarak, Türkiye'nin Rus dizel, kalorifer yakıtı, jet ve deniz yakıtı ithalatı Ocak-Kasım 2023 döneminde yüzde 200 artarak günde yaklaşık 0,29 milyon varile ulaşmıştı.

TÜRKİYE VARİL BAŞINA 3,3-20 DOLAR AZ ÖDEME YAPIYOR

LSEG verilerine ve şirketlere göre Rusya 2023 Ocak-Kasım döneminde Türkiye'ye 8,6 milyon tonu ultra düşük kükürtlü dizel (ULSD 10ppm) olmak üzere 13 milyon ton distilat tedarik ederken, bu rakam 2022'nin aynı döneminde 3,2 milyon tonu ULSD olmak üzere 4,3 milyon ton distilattı. Hesaplamalara göre, Türkiye bu yıl Akdeniz'deki benzer kalitelerin fiyatlarına kıyasla Rus dizelinin tonu için 25 ila 150 dolar (varil başına 3,3-20 dolar) daha az ödüyor. Ham petrolde ise varil başına 5-20 dolar arasında indirimli alım yapıyor.