Ekonomide tehlike çanları: Cari açık yüzde 930 arttı

Merkez Bankası, kasım ayına ilişkin ödemeler dengesi verilerini açıkladı. Buna göre, kasımda cari işlemler hesabı 3 milyar 666 milyon dolar açık verdi.

Bunun sonucunda, ocak-kasım döneminde cari işlemler açığı 41 milyar 814 milyon dolar oldu. Son 12 aylık cari işlemler açığı da 44 milyar 988 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Açık geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 930.6 yükseldi.

Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı kasımda 7 milyar 122 milyon dolar oldu. Bu dönemde, hizmetler dengesi kaynaklı girişler 3 milyar 683 milyon dolar seviyesinde gerçekleşirken, seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler 2 milyar 648 milyon dolar oldu.

Birincil gelir dengesi kalemi kasımda 240 milyon dolar net çıkış, ikincil gelir dengesi kalemi ise 13 milyon dolar net giriş kaydetti.

NET HATA NOKSAN GİRİŞİ DEVAM EDİYOR

Net hata noksan kalemi kasımda 899 milyon olarak olarak gerçekleşirken, 11 aylık net hata noksan 22,3 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.
Merkez Bankası verilerine göre ödemeler dengesinde bir denkleştirme kalemi olan, çoğu zaman 'kaynağı belirsiz döviz girişi' olarak anılan net hata noksan, 1984'ten bu yana yıllık bazda en yüksek seviyeye ulaşmış durumda.

CARİ DENGE NEDİR?

İktisat uzmanı Mahfi Eğilmez, cari dengeyi şöyle özetliyor:

"Cari denge = (Mal ihracatı gelirleri + satılan hizmetlerden sağlanan gelirler + diğer gelirler) – (mal ithalatı giderleri + satın alınan hizmetlere ödenen giderleri + diğer giderler) +/- cari transferler

Hizmetler; ulaştırma, turizm, haberleşme hizmetleri, inşaat hizmetleri, sigorta hizmetleri, mali hizmetler, kişisel, kültürel hizmetler gibi kalemlerden oluşur. Bunları yabancılara sunduğumuzda gelir, onlardan aldığımızda gider olur. Diğer Gelirler; doğrudan yatırım, portföy yatırımları ve diğer yatırımlardan elde edilen faiz, hisse geliri, kâr payı, gelir gibi tutarları içermektedir. Bu gelirleri yabancılardan elde ettiğimizde gelir, yabancılara ödediğimizde gider yazarız. Cari transferler (Karşılıksız transferler); örneğin yurtdışındaki işçilerimizin gönderdiği paralar bu kategoriye girer."