Bülent Eczacıbaşı da devlet desteği istedi

Türkiye’de son dönemde iş dünyasının gösterdiği ilgi ve yaptığı yatırımlar, sanat pazarını büyüttü. Contemporary İstanbul’un düzenleyicisi Ali Güreli, “Çağdaş sanat pazarı 350 milyon dolara koşuyor” bilgisini verdi.

Dev­let­ten ay­rı­lan büt­çe­le­rin ye­ter­siz­li­ği­ne rağ­men Tür­ki­ye, kül­tür ve sa­nat­ta özel sek­tö­rün ça­ba­la­rıy­la bü­yü­me­ye ça­lı­şı­yor. Sa­nat eko­no­mi­si­nin lo­ko­mo­ti­fi ise çağ­daş sa­nat. Son yıl­lar­da bü­yük pat­ron­la­rın gös­ter­di­ği il­gi ve ayır­dık­la­rı büt­çe­nin et­ki­siy­le 300 mil­yon do­lar­lık bü­yük­lü­ğe ula­şan sa­nat eko­no­mi­si ye­ni dö­nem­de 350 mil­yon do­lar­lık bü­yük­lü­ğe ula­şa­cak.

Dev­let des­te­ği şart

 Sa­na­ta cid­di büt­çe­ler ayı­ran pat­ron­lar ise dev­le­tin bu alan­da da­ha ak­tif ol­ma­sı­nı bek­li­yor. İs­tan­bul Kül­tür Sa­nat Vak­fı (İKSV) Baş­ka­nı Bü­lent Ec­za­cı­ba­şı, dev­let büt­çe­sin­den özel ya­tı­rım­cı­la­ra des­tek gel­me­si ge­rek­ti­ği­ni be­lir­te­rek, “Ma­ale­sef, kül­tür ve sa­na­ta her yıl dev­let büt­çe­si­ne çok az pay ko­nu­lu­yor. Bu­nun mut­la­ka ar­tı­rıl­ma­sı ge­re­ki­yo­r” de­di. İKS­V’­nin büt­çe­si yet­me­di­ği için ça­lış­ma bi­na­sı olan De­niz Pa­la­s’­ın sa­tıl­ma­ma­sı için 50 mil­yon liralık ba­ğış­la des­tek olan Ec­za­cı­ba­şı, “Sa­na­ta ya­tı­rım pa­ha­lı bir iş, dev­let des­te­ği gel­me­di­ğin­de biz de zor­la­nı­yo­ru­z” iti­ra­fın­da bu­lun­du.

 Her yıl be­lir­le­nen Kül­tür ve Tu­rizm Ba­kan­lı­ğı büt­çe­si, ne ya­zık ki hâ­lâ 2 mil­yar li­ra­ya ula­şa­ma­dı. İçin­de tu­rizm ve ta­nı­tı­mın da yer al­dı­ğı büt­çe ra­kam­la­rı 2012’de 1.7, bu yıl 1.8 mil­yar li­ra­lar­da kal­dı, ge­le­cek yıl için­se 1.9 mil­yar li­ra ay­rıl­dı.

Çağ­daş sa­nat bü­yü­yor

 Her şe­ye rağ­men bü­yü­yen pa­zar­da, çağ­daş sa­nat öne çı­kı­yor.  Çağ­daş sa­nat fua­rı Con­tem­po­rary İs­tan­bu­l’­un dü­zen­le­yi­ci­si Ali Gü­re­li, çağ­daş sa­nat hac­mi­nin 300 mil­yon do­la­rı aşıp 350 mil­yon do­la­ra doğ­ru git­ti­ği­ni söy­le­di. Bu ge­liş­me­nin oda­ğın­da genç sa­nat­çı­la­rın öne çık­ma­sı­nın bu­lun­du­ğu­na dik­kat çe­ken Gü­re­li, çağ­daş sa­nat mü­za­ye­de­le­ri­nin ve sa­nat­çı­la­rın di­rekt sa­tış­la­rı­nın da et­ki­li ol­du­ğu­nu vur­gu­la­dı.

150 ya­ban­cı ko­lek­si­yo­ner

 Gü­re­li, bu yıl Con­tem­po­rary İs­tan­bu­l’­da ser­gi­le­nen 90-92 mil­yon de­ğer­de­ki eser­ler­den 63 mil­yon do­la­ra ya­kın tu­tar­da sa­tış ya­pıl­dı­ğı­nı be­lir­tir­ken, eser­le­rin yüz­de 68 - 70’i­nin alı­cı bul­du­ğu­nu an­lat­tı. Gü­re­li “Bu yıl ki fu­arı­mı­za 150 ya­ban­cı ko­lek­si­yo­ner gel­di, 2014 ve önü­müz­de­ki yıl­lar­da bu sa­yı, 1000’in üze­ri­ne çı­ka­bi­li­r” de­di. İs­tan­bul sı­nır­la­rı aş­tı Bü­tün dün­ya­dan Con­tem­po­rary İs­tan­bu­l’­a ge­len ko­lek­si­yo­ner­le­rin da­ha son­ra Abu Da­bi ve Ber­li­n’­e git­ti­ği­ni be­lir­ten Gü­re­li, “İs­tan­bul, gi­de­rek il­gi oda­ğı olu­yor. Söz ko­nu­su üç nok­ta­da da se­si­mi­zin iyi çık­tı­ğı­nı gör­dük. Ge­le­cek sene­ki fu­ar için bu çok önem­li­” ifa­de­si­ni kul­lan­dı.

Katar’da müze bütçesi 1 milyar dolar

 Bir ülkede sanatın gelişmesi müzelerin gelişmesiyle ve müzelere yapılan yatırımlarla mümkün oluyor. Mesela, Ortadoğu’da petrol ve  doğalgazdan para kazananlar sanatsal yatırımlara ağırlık veriyor. Güreli, Katar Emiri’nin kızı Sheikha Mayassa’nın yönettiği Katar Müzeleri Denetimi (QMA) altındaki müzelerin 2013 bütçesinin 1 milyar dolara yükseltmesini buna örnek gösteriyor.  

Sanat kredisi veriyor

 Yapı Kredi Bankası’nın sanatsal yayınlardan sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Tülay Gülgen ise hem yayıncılıkhem de sergi alanında çalıştıklarını, topluma sanatı sevdirmeyi ilke edindiklerini söylerken, “Bankamız, özel bankacılık alanında sanat kredisi veriyor. Çünkü yatırımcılar sanatçıya nakit para ödemekte zorlanıyorlar, bizden kredi alarak bu hobilerini yerine getiriyorlar” dedi.

En pahalı Türk resmi Zeid’in tablosu

 Çağ­daş sa­nat­ta bu yı­lın re­ko­ru­nu, Sa­na­yi-i Ne­fi­se mek­te­bi­nin ilk ka­dın öğ­ren­ci­le­rin­den, Fah­rün­ni­sa Ze­id’­in 1962 ta­rih­li  “A­to­mun Par­ça­la­nı­şı ve Bit­ki­sel Ha­ya­t”­ad­lı tab­lo­su kır­dı. Eser, Du­ba­i’­de Chris­ti­e’s Mü­za­ye­de Evi­’n­de 2 mil­yon 741 bin do­la­ra ya­ni yak­la­şık 5 mil­yon 450 bin li­ra­ya sa­tıl­dı. Bu sa­tış­la Ze­id, ay­nı za­man­da Or­ta­do­ğu­’da “en yük­se­k” fi­ya­ta sa­tıl­mış ese­rin de sa­hi­bi un­va­nı­nı al­dı. 

Za­fer Yıl­dı­rım al­dı

 Şa­kir Pa­şa­’nın kı­zı, II. Ab­dül­ha­mi­t’­in sad­ra­zam­la­rın­dan Ce­vat Pa­şa­’nın ye­ğe­ni ve Ha­li­kar­nas Ba­lık­çı­sı Ce­vat Şa­kir Ka­ba­ağaç­lı­’nın kız­ kar­de­şi olan Ze­id, so­ya­dı­nı Kral 1. Fay­sa­l’­ın kar­de­şi ve dö­ne­min Irak Bü­yü­kel­çi­si Emir Ze­id’­le ev­len­dik­ten son­ra al­dı. Ze­id’­in tab­lo­su­nu ala­nın is­mi ön­ce açık­lan­ma­dı. An­cak alı­cı­nın da­ha son­ra Ori­jin Grup ve İs­tin­ye Park AV­M’­nin or­tak­la­rın­dan Za­fer Yıl­dı­rım ol­du­ğu or­ta­ya çık­tı.

800 par­ça­lık ko­lek­si­yon

 Cum­hu­ri­ye­t’­in 90’ın­cı yı­lın­da 29 Eki­m’­de ger­çek­le­şen mü­za­ye­de­de tab­lo­yu alan Yıl­dı­rım, “Bu önem­li ese­ri ken­di yu­va­sı­na Tür­ki­ye­’ye ge­tir­mek­ten mut­lu­luk du­yu­yo­ru­m” de­di. Yıl­dı­rım, 20 yıl­da top­la­dı­ğı hat sa­nat­la­rı ve re­sim tab­lo­la­rın­dan olu­şan 800 par­ça­lık bir ko­lek­si­yo­na sa­hip bu­lu­nu­yor. 

Ma­vi Sen­fo­ni 3. sı­ra­da

 Ze­id’­in kır­dı­ğı re­kor, da­ha ön­ce Erol Ak­ya­va­ş’­ın bu yıl is­mi açık­lan­ma­yan bir Tür­k’­e sa­tı­lan ve 2 mil­yon 900 bin li­ra fi­yat­lı “Ka­be­” ad­lı ese­ri­ne ait­ti. 2009’da Yıl­dız Hol­din­g’­in Yö­ne­tim Ku­ru­lu Baş­ka­nı Mu­rat Ül­ke­r’­in sa­tın al­dı­ğı Bur­han Do­ğan­ça­y’­a ait “Ma­vi Sen­fo­ni­” de ver­gi­le­riy­le bir­lik­te 2 mil­yon 800 bin li­ra­lık fi­yat­la üçün­cü sı­ra­da yer alı­yor.

Perihan Çakıroğlu/Bugün